MAKALE

Kenan Kalecikli   







Dipnotlar / 3

Bencillik Üzerine


Nicesini gördüm, kavram kargaşası içerisinde belki bir tek gün kendileri
ol(a)madan ömür tükettiler. Yaşama ilişkin doğru algılarla sağlıklı sentezler kurabilselerdi, yanılmayacaklardı.

Doğası gereği bütün canlılar bencildir. Bunun iki ayrıksı durumu, aşkta ve evlat sevgisinde görülür. Aşk, bencilliğin sıfıra indiği noktada beliren bir yaşam fışkırmasıdır. Bunu başaramayan bütün ilişkilerde duygusal ve(ya) cinsel sömürü vardır. Evlat sevgisinde de bencilliğin sıfırlandığı yaşam etkinliklerine o kadar tanıklık ettik ki, buna ilişkin herhangi bir olay bizi asla şaşırtmaz. Çocuğu için her türlü özveriye bir görevmiş gibi katlanabilen anne ve babaların örnekleri sayılamayacak kadar çoktur. Benzer özveriler yalnızca insanda değil, hayvanlarda da sıkça görülür. Yavrularını yangının içerisinden çıkartmak için gözünü kırpmadan ateşin içine koşan anne köpekleri, kedileri duymuşsunuzdur.

Bu ve benzeri ayrıksı durumlar dışındaki bencillik ise oldukça yıkıcı sonuçlar doğurabilecek katılıktadır. Madde putunun belirleyici olduğu düzen, kendini özgür sanan tasmalı köleleri bencillik şırıngasıyla insana o kadar uzak düşürür ki, yaşadığımız evrensel felaketin en temelinde bu sapma vardır. Kışkırtılmış benlikler bencillikle desteklenince, sonuç hiç de şaşırtıcı gelmiyor bana. Toplumlarda kanıksanan yağmacı kültürün en önemli etkeni de budur. Paylaşım kültüründen uzak, bencil değer yargılarının belirlediği yaşamların kimseye bir yararının olduğu görülmemiştir.

Bütün canlılar doğası gereği bencildir demiştim. Önce kendilerini düşünürler çünkü; yaygın olan budur. Sözgelimi bir deniz kazasında insanlar panik halinde canlarının telaşına düşerler. Herkes kendini kurtarmanın yollarını aramaya çalışır. Bu anlamda bencillik, doğal bir insan davranışıdır, yadırganacak bir yanı yoktur. Benim bencillikten kastım, yıkıcı bencilliktir. En geniş uygulama alanı ise insan ilişkileridir.

Dünyamızı gittikçe yaşanamaz duruma getiren de yıkıcı bencillikten başkası değildir.


dizin    üst    geri    ileri  

 



 15 

 SÜJE  /  Kenan Kalecikli  /  yirmi yedi kasım iki bin on dört     7