BORİS LEONİDOVİÇ PASTERNAK


 [ 1890 - 1960 ]

Boris Pasternak Moskova'da, tüm yaşam atmosferini resim, müzik ve edebiyatın doldurduğu aydın çevreden bir ailede yetişti. Babası güzel sanatlar okulunda profesör, annesi tanınmış bir piyanistti. Pasternak uzun süre müzik ve kompozisyon eğitimi almışken şiire yöneldi. Moskova ve Marburg üniversitelerinde felsefe okudu. Uzun süre fütüristlerin "Sentrifug" grubu içinde ve lef'çilerin çevresinde görüldü.

İlk dönem şiirlerinde deneyselci yaratıcılığın yansımaları daha belirgindir. Onun şiirsel yaratış tutumuna göre, yüksek gerçekliğin doruklarına sanatta reel dünyanın ufak ayrıntılarının tıpkısıyla canlandırılmasından erişilir. Klasistlere karşı biçimde başkaldırarak yola çıkan ve meteforları yoğunlaştırmada bazen neredeyse anlaşılmazlığa kadar varan Pasternak, ilerki dönemlerinde giderek saydamlaşır ve yıllar içinde süzülmüş, duru bir şiire yönelir. Yevtuşenko'nun Pasternak üzerine değerlendirmesindeki değişiyle; onun felsefesi ussal olarak işlenmiş değil, mırıldanılmıştır. Ama bu doğaçlama, yarı sayıklamayı andıran mırıldanışın ardında muazzam bir insan kültürü vardır.

Boris Pasternak savaş yıllarında yurtseverlik konulu şiirler yayımladı. Yazarlardan oluşan ekipler içinde yer alarak cephe bölgelerine yapılan yolculuklara katıldı ve savaş dönemi yayın organlarında ve yazın derlemelerinde yer aldı. "Şiir, otlar arasında, ayaklar dibinde yuvarlanarak deviniyor, onu görmek ve topraktan kaldırmak için eğilip bakmak yeterlidir." diyor Pasternak.

Ve Pasternak o şiiri bulmak yeteneğiyle yüksek düzeyde donanmış durumdaydı. (*)

UTKU KAZANMIŞ

Anımsıyor musunuz henüz boğazda o kurumuşluğu
Kötülüğün çıplak kuvvetini şakırtadarak
Yaygara koparmışlardı bize karşı ve yürümüşlerdi
Ve deneme adımlarıyla ilerliyordu sonbahar.

Ama haklılık öyle bir maniaydı ki
Onun karşısında gerilemekteydi her türlü pusat.
Her şeyi simgeliyordu Leningrad’ın yazgısı.
O dikiliyordu herkesin görüşü önünde duvar olarak.

Ve işte vaadolunan an geldi :
Kuşatma halkasını parçaladı o.
Ve tüm dünya toplaşarak uzağında,
Heyecan içinde onun çehresine bakıyor.

Nasıl yüce o! Nasıl ölümsüz bir ak yazı.
Nasıl halkası ulanıyor zincirine efsanelerin!
Yerde ve gökte mümkün olan her şey
Onun tarafından yaşandı ve gerçekleştirildi.



 

 ͠    ͠    ͠    ͠

RÜZGAR

Ben tükendim, sen yaşıyorsun.
Ve yakınan ve ağlayan rüzgar
Ormanı ve evi sarıyor.
Değil ayrı ayrı her bir çamı,
Tümüyle bütün ağaçları birden
Uçsuz bucaksız enginliğiyle,
Gemi koylarının aynasında
Yelkenlilerin gövdeleri gibi.
Ve bu gözü karalıktan
Ya da amaçsız bir öfkeden değil,
Özlem içinde sözler bulsun
Diye o, sana ninniler için.


 

(*) Azer Yaran’ın aynı eserdeki önsözünden özetlenmiştir.

Kaynak : Boris Pasternak  "İkinci Doğuş" - Seçilmiş Şiirler - /  Çeviren : Azer Yaran  / Adam Yayınları, Birinci Basım, Eylül 1994, İstanbul


dizin    üst    geri    ileri  

 36